szeroko

test1

Wpływy Arabów na kulturę i naukę Europejczyków

W X w. najpotężniejszymi państwami w Europie były Bizancjum i Kalifat Kordobański. Właśnie Hiszpania arabska, zwana Andaluzją była tym miejscem w Europie gdzie kultury europejska i muzułmańska przenikały się najbardziej intensywnie przez 7 stuleci. Poprzez Hiszpanię wszystko to co cywilizacja muzułmańska osiągnęła został o przekazane do Europy. W epoce średniowiecza zdecydowaną przewagę miała kultura muzułmańska i to ona oddziaływała twórczo na Europę, przyczyniając się do tzw. renesansu XIII w. Można wymienić kilka ośrodków kultury w Hiszpanii muzułmańskiej takich, jak Sevilla, Toledo, Granada. Kordoba w czasach Kalifatu Omajjadów miała około 1 mln. mieszkańców, liczną elitę intelektualną, brukowane i oświetlone ulice, 300 łaźni miejskich i kilka pereł architektury jak Wielki Meczet i pałac Madinat az-Zahra. Żadne miasto europejskie nie mogło się z nią równać. W 970 r. powstała w Kordobie biblioteka licząca 440 000 ksiąg, czyli więcej niż w całej Francji. Oprócz tej biblioteki było w Kordobie jeszcze 69 bibliotek. Chrześcijanie zdobywając Toledo, Kordobę (1236) i Sevillę (1248) odnajdowali w tych miastach ogromne księgozbiory, które z arabskiego tłumaczono na kastylijski, a z kastylijskiego na łacinę, by udostępnić je w całej Europie.

Okazało się wtedy, że duża część tych ksiąg to uznane za zaginione dzieła Platona, Euklidesa, Klaudiosa Ptolemaiosa i innych mędrców starożytności. Arabowie dokonując przekładu na arabski ocalili je od zapomnienia. Obok filozofów antycznych Europa zapoznała się z dorobkiem najwybitniejszych umysłów muzułmańskich takich jak: ibn Sina (Avicenna), Ibn Ruszd (Averroes), ibn Tufail (Abubacer), ibn Badżdża (Avempace), ibn Hazm, Muhammad ibn Musa al-Chwarizmi etc. Wpływ tych osobistości na Europę zaznaczył się zwłaszcza w filozofii i nauce.

Avicenna był najwybitniejszym lekarzem średniowiecza, sformułował pogląd o zaraźliwym charakterze gruźlicy, podważając rozpowszechnione w Europie mniemanie, jakoby gruźlica była karą za grzechy. Potrafił wyodrębnić zapalenie śródpiersia od zapalenia opłucnej. Kładł wielki nacisk na psychikę chorego. Oprócz medycyny zajmował się także filozofią, matematyką, astronomią, fizyką i chemią. Uważał, że materia jest wieczna i z tej materii już istniejącej Bóg stworzył świat. Avicenna odrzucał dogmat o cielesnym zmartwychwstaniu. Muzułmańscy lekarze wynaleźli też okulary jako sposób łagodzenia wad wzroku.

Wybitnymi matematykami byli Abubacer, Avempace i al-Chwarizmi. Zwłaszcza ten ostatni zaznaczył się w nauce europejskiej. Od jego zniekształconego nazwiska pochodzi nazwa algorytm, zaś od tytułu jego rozprawy o równaniach al-dżabr - wywodzi się słowo alghebra. O wielkim wkładzie Arabów w matematykę europejską, świadczy fakt, ze do dziś posługujemy się w piśmie cyframi arabskimi. Muzułmanie także przejęli z Indii i przekazali do Europy pojęcie zera.

Averroes urodził się w Kordobie w 1168 r. Był lekarzem na dworze almohadzkiego kalifa Abu Jakuba Jusufa al-Mansure. Zasłynął jako filozof o poglądach daleko wyprzedzających swą epokę oraz jako tłumacz i komentator dzieł Arystotelesa. Uważał, że sposobami poznania Boga są filozofia i religia. Filozofia jest dla intelektualistów zaś religia dla pospólstwa. Odrzucał teologię jako rzecz zupełnie zbędną, która tylko zaciemnia i utrudnia poznanie.

Averroes twierdził, że Bóg tworząc świat z góry określił jego mechanizm i dalszy rozwój. Ponieważ zaś świat został zaprogramowany przez Boga, nawet Bóg nie może już ingerować w sprawy świata, przeczyłby bowiem zasadom, które sam stworzył. Takie ograniczenie roli Boga zyskało mu licznych wrogów wśród muzułmańskich konserwatystów. Został skazany na wygnanie. Dzieła Averroesa znalazły żywy oddźwięk w Europie, gdzie powstał kierunek filozofii zwany averroizmem.

Jego najważniejszymi przedstawicielami byli Siger z Brabantu i Jan z Jandun. W 1210 r. papież zakazał czytania pism Averroesa i Arystotelesa na Uniwersytecie Paryskim, co spowodowało strajk studentów, który trwał 6 lat. Przenikające przez Pireneje dzieła starożytnych Greków i Arabów wyzwoliły potężny ruch intelektualny w Europie, który udało się kościołowi wchłonąć w momencie gdy Tomasz z Akwinu połączył dogmatykę katolicka z filozofią Arystotelesa.

Wpływ kultury islamu w Europie zaznaczył się także w nazewnictwie. Do języków europejskich weszły na stałe takie słowa arabskie jak: alkohol, materac (matrah), sofa (suf), gitara (quitar), lutnia (al-ud), soda, kamfora, eliksir etc.

Arabowie wprowadzili do rolnictwa europejskiego ryż, kabaczki, trzcinę cukrową, bawełnę, konopie, morele, brzoskwinie, karczochy, szafran etc. Nauczyli też Europejczyków rymowanej poezji, rytmicznej muzyki, stosowania zastaw stołowych, różnorodności dań, deserów, kulturalnego zachowania się przy stole, zmiany ubrań w zależności od pory roku itd.

Do języków europejskich weszły na stałe takie słowa arabskie jak: alkohol, materac, sofa, gitara, lutnia, soda, kamfora, eliksir i wiele innych.

Arabowie wprowadzili do rolnictwa europejskiego ryż, kabaczki, trzcinę cukrową, bawełnę, konopie, morele, brzoskwinie, karczochy, szafran etc. Nauczyli też Europejczyków rymowanej poezji, rytmicznej muzyki, stosowania zastaw stołowych, różnorodności dań, deserów, kulturalnego zachowania się przy stole, zmiany ubrań w zależności od pory roku.

Mówiąc o kulturze i sztuce świata arabskiego trzeba wspomnieć,
że decydującą rolę w ich kształtowaniu odegrała religia, która bardzo mocno wyznaczała granice. Nie znajdziemy więc w tym rejonie malarstwa i rzeźby
w rozumieniu sztuki europejskiej czy dawnej antycznej. Odpowiednikiem malarstwa były kaligrafia, która w doskonały sposób przekazuje treści Koranu.

Kaligrafia arabska zaczęła się kształtować wraz z rozwojem Islamu, który zakazywał przedstawiania wizerunków ludzi i zwierząt. Pierwsze szczegółowe opisy sztuki pisania widzimy już w VII wieku, kiedy to kaligrafowie z Kufy opracowali dokładne proporcje pisma monumentalnego, które pojawiło się nie tylko w rękopisach, ale także stało się niepowtarzalnym ornamentem w architekturze. Od tego czasu każdy region świata arabskiego tworzył swoje niepowtarzalne wzory. Sztuka kaligrafii uchodziła w świecie arabskim za sztukę najszlachetniejszą. Salah al-Moussawa, współczesny kaligraf arabski, mówi, że kaligrafia "jest sztuką wykuwania, rzeźbienia form i symboli, które interpretują słowa, pozwalając osiągnąć głębszy wymiar jego znaczenia. Jest osobistą próbą wyrażenia poczucia ulotności chwili, którą kryją w sobie".




Źródło: Interklasa.
https://www.facebook.com/fotografiaihistoria/photos/a.2154952314543176/2420326498005755/?type=3&theater


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz