Kancjonał Rakowski

"Kancjonał Rakowski" to zbiór pieśni ariańskich, które śpiewano podczas uroczystych zgromadzeń Zboru Braci Polskich w Rakowie, w okresie rozkwitu tutejszej wspólnoty ewangelicznej w latach 1579-1638. Raków pełnił wówczas funkcję stolicy chrystianizmu polskiego. Na odbywające się w tym mieście doroczne Synody Generalne przybywali wyznawcy ze wszystkich stron wielonarodowościowej Rzeczpospolitej, a także z Europy zachodniej.


Psalm 25 z Kancjonału Rakowskiego (1625) "Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje"
tekst J.Kochanowski
oprac. Mateusz Kowalski

FLORIPARI Muzycy Wawelscy

Adrianna Bujak-Cyran - sopran
Patrycja Domagalska-Kałuża - pozytyw
Justyna Młynarczyk - viola da gamba
Aleksander Tomczyk - gemshorn, kier.art.

CD MUZYKALIA RAKOWSKIE | kto ma uszy, niechaj słucha

Psalmy Niektóre Króla Dawida, Proroka Bożego, z Ewanielią Pana Chrystusową Zgodne. Do których Są Przyłączone Pieśni Nabożne z Pisma Świętego Wzięte (z Nutami)

Wydano w Drukarni Ariańskiej

Sebastiana Sternackiego

Raków 1625

Kancjonał rakowski to zbiór pieśni ariańskich. Zamieszczone w nim pieśni śpiewano podczas uroczystych zgromadzeń chrystiańskiego Zboru Braci Polskich w Rakowie w okresie rozkwitu tutejszej wspólnoty ewangelicznej w latach 1579-1638.

Raków pełnił wówczas funkcję stolicy chrystianizmu polskiego. Na odbywające się w tym mieście doroczne Synody Jeneralne przybywali chrystianie ze wszystkich stron wielonarodowościowej Rzeczpospolitej, a także pielgrzymowali współbracia z krajów Zachodniej Europy. Wspólnie radowano się wolnością i swobodą publicznego wyznawania wiary w Jednego i Jedynego, niech będzie Błogosławiony. W tych podniosłych momentach intonowano radosną pieśń:

Ze wszelkiego pokolenia,

Ludu, języka, plemienia

Zgromadziłeś nas do siebie

I jeszcze zgromadzisz w niebie

Wyrwałeś z mocy ciemności,

Pozbawiłeś nieprawości,

Uczyniłeś nas godnemi

Zostać tu chwalcami twemi

Fragment Pieśni “Po Wieczerzy Pańskiej”

W XVI i XVII wieku chrystiańska Jednota Braci Polskich nie była prywatną własnością jednej rodziny. Nie było w niej pseudoapostołów. Nie było bałaganu i umów zawieranych “na gębę”. Nie było hierarchii kościelnej marzącej o tym, aby Zbór przekształcić w biuro obrotu nieruchomościami. Może po prostu dlatego, że nie było też królowej, która w ten sposób chciałaby dorabiać na utrzymanie swej królewskiej rodziny. Za to panował w niej porządek godny wspólnoty dzieci Bożych. Była to prawdziwie braterska wspólnota ewangeliczną niezależnych i w pełni autonomicznych zborów. A wszystko dlatego, że Jednota miała zawsze w swoim składzie wiele wybitnych umysłów, uczciwych, odważnych i bezkompromisowych ludzi z wyobraźnią i poczuciem odpowiedzialności. Wspólnotą zarządzano kolegialnie i w pełni demokratycznie. Chociaż było to zadanie nużące, systematycznie rozliczano się ze wspólnotowego grosza. Tu planowano zakupy papieru na potrzeby Drukarni. Podejmowano decyzje administracyjne: przyjmowano do Zboru nowych członków, wykluczano osoby, które naruszyły Prawo Boże, mianowano profesorów szacownej Akademii Rakowskiej. Głównym celem Synodów było jednak ustalanie wykładni chrystiańskiej wiary. Kancjonał rakowski informuje o tych wszystkich sprawach w poetyckiej formie:

Któryś nas na to miejsce łaskawie zgromadził,

Żebyś nam spolnie w naszym zbawieniu poradził,

Jako przed tobą chodzić, czego się warować,

A czego w życiu swoim mamy naśladować

Fragment Pieśni “prośba do Boga o sposobność do słuchania słowa Jego”

Przed sesjami Synodu, a także w czasie ich trwania, w ważniejszych momentach oraz po ich zakończeniu śpiewano zbiorowo odpowiednie pieśni. W tym celu skomponowanych pieśni jest w Kancjonale dwanaście.

Do stołu Pańskiego zasiadało w Rakowie po kilkaset osób. Był to symboliczny węzeł łączący członków Zboru w jedno mistyczne Ciało Mesjasza:

Ktory nam ten stoł swoj święty ku chwale swej zostawił,

Byśmy przy nim wyznawali, co w nas śmiercią swą sprawił,

A przezeń jemu dziękowali,

Społeczność swą z nim oświadczali

Fragment Pieśni “Piosnka o Wieczerzy Pańskiej”

Zwyczaj braterskiej Agape nabierał coraz większego znaczenia wraz z obrzędem chrztu wodnego przez całkowite zanurzenie w wodzie. Przed wspólnym posiłkiem śpiewano “Prośbę do Boga o pożywienie”, a po posiłku jedno z siedmiu “Dziękowań po jedzeniu”.

W życiu religijnym zborów Braci Polskich ogromną rolę odgrywały kazania. Po wysłuchaniu ich śpiewano pieśni “Po słuchaniu słowa Bożego”. Jest ich w Kancjonale dziewięć. Przed opuszczeniem miejsca modlitw śpiewano którąś z jedenastu “Pieśni na zamknięcie”.

Wspólnota rakowska rozpoczynała zajęcia dnia od odśpiewania jednej z czterech “Pieśni porannych”. U schyłku dnia śpiewano jedną z pięciu “Pieśni wieczornych”.

W taki sposób Bracia Polscy weszli na Drogę Pańską. Odkrywając na nowo znaczenie poszczególnych słów, posuwali się żwawo w kierunku odkrycia istoty chrystianizmu. Ten kierunek, my, współcześni, z prawdziwą fascynacją kontynuujemy. I chociaż powstało od tego czasu niemało Zborów i Kościołów, a nawet zadomowiły się na polskiej ziemi Synagogi tak zwanych Żydów Mesjanistycznych, mamy świadomość, że sprzeciw Braci Polskich wobec wynaturzeń chrześcijaństwa odegrał podstawową rolę w kształtowaniu polskiej tożsamości narodowej, która wcale nie była wyłącznie katolicka.

Według naszego brata, Fausta Socyna, istotą świata jest miłość. Zdanie to w pełni podzielamy i podtrzymujemy, uzupełniając, że fundamentem miłości mądrej, konsekwentnej i świętej jest Boża Tora: “Na tym bowiem polega miłość ku Bogu, że się przestrzega przykazań Jego, a przykazania Jego nie są uciążliwe” (Pisma chrystiańskie, I List Jana 5, 3). Łaska, prawda i pokój przyszły na świat za sprawą Mesjasza, Jezusa. Ale poznanie dobra i zła, cnoty i grzechu, przyniosła Tora nadana za pośrednictwem Mojżesza o wiele stuleci wcześniej (Pisma chrystiańskie, Ewangelia według Jana 1, 17). Z tych dwóch rodzajów włókien utkana jest pieśń chrystianizmu, którą śpiewamy jako “pieśń Mojżesza, sługi Bożego, i pieśń Baranka” (Pisma chrystiańskie, Księga Objawienia Janowi 15, 3).

Na motywach monografii “Arianie polscy w świetle własnej poezji”,
Jan Duerr-Durski,
PZWS, Warszawa 1948

Śpiewnik braci drewnianego miecza

Kancjonał Rakowski Braci Polskich 1625

Historia braci polskich rozpoczęła się w 1550 roku. Idee, które kultywowali, a zwłaszcza życie zgodne z miłością bliźniego, tolerancja religijna i pacyfizm stały się inspiracją dla europejskiej myśli intelektualnej XVII i XVIII wieku.

Kancjonał Rakowski jest od wielu lat przedmiotem działalności badawczej FLORIPARI. Począwszy od pozyskania kopii pierwodruków z Biblioteki Kórnickiej, poprzez kwerendy w polskich i zagranicznych bibliotekach, opracowania muzykologiczne i kompozytorskie, aż po rozliczne wykonania koncertowe i nagrania.

Pieśni braci polskich budzą nasz nieustający zachwyt swoją piękną melodyką i tekstami, potwierdzając tym samym myśl, że „cudze chwalicie, swego nie znacie…”. Choć niegdyś śpiewane przez protestantów, w żaden sposób nie urażają uczuć religijnych katolików i są przez nas od wielu lat wykonywane podczas koncertów w kościołach katolickich.

Naszą wieloletnią przygodę z muzyczną spuścizną Braci Polskich zawdzięczamy wspaniałym ludziom – społecznikom i miłośnikom swojego regionu – Towarzystwu Przyjaciół Ziemi Rakowskiej i Regionu Świętokrzyskiego.

Repertuar: Psalmy Niektóre Króla Dawida, Proroka Bożego, z Ewanielią Pana Chrystusową Zgodne. Do których Są Przyłączone Pieśni Nabożne z Pisma Świętego Wzięte (z Nutami) [org. tekst z Kancjonału]

Wykonawcy: Od 5 do 10, w tym solista/soliści oraz instrumentaliści

Czas trwania koncertu: 1:00 – 1.20h

Źródło:

http://bracia.racjonalista.pl/odkrycie/modlitwa/kancjonal.html
http://floripari.pl/en/spiewnik-braci-drewnianego-miecza/